Hodowanie kurczaków w Twoim ogrodzie a polskie prawo

Niestety, przepisy polskiego prawa nie są tak przyjazne wobec hodowców kur jak wobec hodowców psów czy kotów. W świetle prawa, hodowla kurczaków zalicza się do grona hodowli zwierząt gospodarskich, a nie zwierząt domowych.

Gdy zastanawiasz się nad hodowlą kurczaków, w świetle polskiego prawa musisz wziąć pod uwagę sporą ilość czynników, m.in. gdzie mieszkasz, posesją jakiej wielkości dysponujesz, jaki kurnik chcesz sobie sprawić oraz w jaki sposób zamierzasz pozbywać się kurzych nieczystości.

Będziesz także musiał sprawdzić lokalne dla swojej gminy i wspólnoty mieszkaniowej przepisy dotyczące hodowli zwierząt.

Kurczak z ciekawością przygląda się swojemu właścicielowi

Rodzaj i wielkość nieruchomości

Przepisy prawa czynią różnicę między terenami produkcji rolniczej i terenami wyłączonymi z produkcji rolniczej. Warto więc sprawdzić, na jakim terenie jest położona Twoja posesja. Ogólnie rzecz biorąc, na terenach produkcji rolniczej nikt nie powinien się sprzeciwiać, jeśli chcesz się stać posiadaczem kurnika, prawdopodobnie Twoi sąsiedzi też mają kurniki i pojawienie się kurczaków na posesji nie wywoła wielu emocji.

Jeśli jednak Twoja posesja należy do terenów wyłączonych z produkcji rolniczej, będziesz musiał się przyjrzeć bliżej odpowiednim przepisom, zwłaszcza gminnym regulaminom utrzymania porządku i czystości. Każda gmina musi posiadać taki regulamin i musi on być dostępny w jednostce samorządowej dla każdego. Dodatkowo, dziś wiele samorządowych aktów prawnych możesz znaleźć w internecie, co znacznie ułatwia zasięgnięcie informacji. I jak się okazuje, regulaminy dla poszczególnych gmin mogą się od siebie w sprawie hodowli kurczaków diametralnie różnić:

Obydwa regulaminy kładą też nacisk na to, aby hodowla nie była uciążliwa dla otoczenia i szkodliwa dla środowiska, ale o tych sprawach za chwilę.

Zwierzę gospodarskie a zwierzę domowe

Wiesz już, że w świetle polskiego prawa hodowla kurczaków nie jest hobby, ponieważ ustawodawca nie wpadł na pomysł, że można trzymać jedynie kilka kurczaków w przydomowym ogrodzie dla kilku świeżych jaj codziennie na śniadanie. I nie trzeba chyba nikomu objaśniać, że ustawodawca nie dostrzegł jeszcze, jak potulnym, podatnym na tresurę i przyjaznym dla ludzi zwierzakiem jest kura, i że może być traktowana jak zwierzę domowe, a nie zwierzę gospodarskie. Nie należy się jednak zniechęcać dziurą w przepisach prawa.

Jeśli pragniesz hodować 3-4 kurczaki w swoim przydomowym ogródku i traktujesz je bardziej jak zwięrzęta domowe niż gospodarskie, możesz zawsze zwrócić się do swojego starostwa o interpretację przepisów w Twoim przypadku. Jeśli samorządowy radca prawny zgodzi się z Twoim stanowiskiem, to będziesz dysponował dokumentem, w którym samorząd zgadza się na Twoją hodowlę na warunkach, jakie sam proponujesz. Jeśli prawnik nie wykazuje zrozumienia dla Twojej sprawy, zawsze się możesz od takiej interpretacji odwołać.

Najtrudniejszym do przeskoczenia punktem jest ustawowe potraktowanie Twoich kurczaków jako zwierząt gospodarskich. Ustawa o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich z dnia 29 czerwca 2007 roku (tekst ujednolicony Dz. U. 2007 nr 133 poz. 921) traktuje domyślnie kurę jako zwierzę gospodarskie (art. 2 pkt. 2). Ten sam akt prawny jednak kładzie nacisk na wartość użytkową i hodowlaną zwierząt gospodarskich. Domyślnie, ustawa ta została stworzona, aby regulować zasady dużych hodowli fermowych. Dlatego, w swoim zapytaniu do radcy prawnego możesz argumentować, że Twoja hodowla jest bardzo niewielka, nie ma znaczenia gospodarczego (jaja tylko na użytek własny) (art. 2 pkt. 9), a także nie hodujesz ich ze względu na uwarunkowaną genetycznie wartość hodowlaną (art. 2 pkt. 10). Możesz argumentować, że Twoim kurom bliżej jest do drobiu ozdobnego (takiego jak papugi) niż do zwierząt gospodarskich i w związku z tym powinny się do nich stosować przepisy dotyczące tych pierwszych, a nie drugich. Jeśli Twoja wykładnia przekona radcę prawnego w starostwie, to będziesz musiał jedynie zarejestrować swoje zwierzęta. W dłuższej perspektywie to jednak bardzo dużo zmienia, bo w takich okolicznościach do Twoich kur będą się stosować przepisy o ochronie środowiska, a same kury podlegałyby nadzorowi ministra środowiska, a nie przepisom hodowlanym i nadzorowi ministra rolnictwa.

Rodzaj kurnika

W świetle ostatniej nowelizacji prawa budowlanego, która weszła w życie 28 czerwca 2015, nie musisz teraz ubiegać się o pozwolenie, jeśli pragniesz zbudować budynek kurnika. Jeśli kurnik, który zamierzasz zbudować na swojej posesji, będzie miał mniej niż 35 m² powierzchni oraz wysokość nie przekraczającą 5 m przy dachu stromym oraz 4 m przy dachu płaskim, nie musisz go w ogóle zgłaszać do administracji.

Kiedy już zbudujesz kurnik, powinieneś też zwrócić uwagę na przepisy prawa podatkowego i czy będziesz musiał od powstałej konstrukcji płacić podatek od nieruchomości. Najistotniejszą kwestią jest tutaj pytanie, czy postawiony przez Ciebie kurnik jest na stałe połączony z gruntem, czy możesz go zdemontować i w każdej chwili przenieść w dowolne inne miejsce bez uszkodzenia jego konstrukcji oraz bez uszkodzenia otoczenia.

Sprawa robi się jeszcze bardziej skomplikowana, jeśli zamierzasz sprzedawać jaja kur, które hodujesz w przydomowym kurniku. Jeśli jest on bowiem konstrukcją na stałe przymocowaną do podłoża, to w świetle prawa będziesz też prowadzić działalność gospodarczą i czerpać zysk z tak postawionej konstrukcji, a to oznacza, że stawka podatku od nieruchomości za taką konstrukcję będzie najwyższa z możliwych.

Omlet jednak znalazł rozwiązanie dla Twoich wątpliwości.

Uciążliwość

To temat bardzo często podnoszony wśród hodowców kur. Uciążliwość na tym poletku dotyczy przede wszystkim hałasu (pianie koguta o poranku!) i zapachu. Twoje kury mogą (ale nie muszą) być uciążliwe dla Twoich sąsiadów i to z nimi przede wszystkim warto porozmawiać, gdy planujesz wprowadzić kurki do swojego ogrodu. Weź też jednak pod uwagę, że jeśli ogród Twojej posesji graniczy z drogą lub ścieżką dla pieszych, użytkownicy tych dróg mogą również zgłosić do wspólnoty lub do władz przypadek Twojej hodowli jako uciążliwy.

Czym jednak jest uciążliwość w sensie prawnym? Jest to termin dość nieprecyzyjny i nie mający bezpośredniej postaci prawnej. Nie ma ściśle wyznaczonych granic pomiędzy normalnym stanem rzeczy lub stanem uciążliwym. W tym miejscu mają zastosowanie dwa artykuły kodeksu cywilnego (tekst ujednolicony z Dz. U. 2016 poz. 380), wedle których:

Społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości wiąże się z właściwym dla Twojego miejsca zamieszkania planem zagospodarowania przestrzennego. Ustawodawca kładzie też nacisk na ‘stosunki miejscowe’, co oznacza, że każda sprawa musi być rozsądzana osobno, z uwzględnieniem konkretnej sytuacji między zwaśnionymi stronami. Korzystanie ponad przeciętną miarę w pierwszym rzędzie oznacza stwarzanie zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, dlatego powinno być trudno w przypadku hałasów lub przykrego zapachu z Twojego kurnika udowodnić ich szkodliwość dla zdrowia.

Jeśli jednak Twój sąsiad uzna, że Twoje kury w Twoim ogrodzie są dla niego uciążliwe, może wytoczyć Ci sprawę z powództwa cywilnego na podstawie artykułu 222 par. 2 kodeksu cywilnego, który głosi: ‘Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń’. Nawet w przypadku wygranej przez sąsiada sprawy, nie oznacza to jednak automatycznie dla Ciebie końca hodowli, a jedynie podjęcie takich środków, które sprawią, że korzystanie z uroków kurnika nie będzie się wiązało z korzystaniem ‘ponad przeciętną miarę’. W takim wypadku postawienie kurtyny lub przeniesienie kurnika w inne miejsce ogrodu może załatwić sprawę. Warto jednak podkreślić, że zawsze jest lepiej dążyć do polubownego rozwiązania sprawy, zamiast wchodzić na drogę sądową. Tu w Omlet jesteśmy pewni, że każdego sąsiada można przekonać do idei trzymania kurczaków na posesji, jeśli sprezentujesz sąsiadowi raz na jakiś czas kilka jajek od szczęśliwej kurki.

W tym miejscu warto również sprawdzić Twój miejscowy regulamin utrzymania czystości i porządku. Dla przykładu, takowy regulamin dla Świnoujścia w par. 17 pkt. 4 (Uchwała Rady Miasta Świnoujście Nr XXXV/289/2013 z dnia 28 lutego 2013) informuje, że pomieszczenia inwentarskie dla zwierząt gospodarskich muszą być ustawione 30 m w linii prostej od sąsiedniej posesji, jeśli jest to dom jednorodzinny, albo 100 m w linii prostej od sąsiedniej posesji, jeśli jest to dom wielorodzinny.

Kompostownik

Gdy będziesz zakładał swoją małą hodowlę kurek, musisz się także zastanowić nad nieczystościami, jakie one będą wytwarzać, oraz sposobami pozbywania się tych nieczystości. Jeśli nie planujesz wykorzystać kurzych odchodów w żaden sposób, wystarczy, że będziesz je wyrzucał do śmietnika ze zmieszanymi odpadami komunalnymi. Warto jednak przynajmniej rozważyć założenie kompostownika, ponieważ kurze odchody są świetnym nawozem, nie tylko na Twoich grządkach warzywnych i kwiatowych, ale także na zwykłym trawniku.

Jeśli zdecydujesz się na postawienie kompostownika, to będziesz musiał zadbać o kilka szczegółów. Zasady budowy oraz warunki korzystania z kompostowników są wyjaśnione w dwóch paragrafach Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690):